Kavram : Bazı bakımlardan ilişkili uyaranlar takımı ya da
bazı kurallarla
ilişkili nitelikler kategorisi olarak tanımlanabilir.
Kavram Türleri :
Soyut ve Somut Kavramlar
Soyut kavramlar benzer özellikleri düşünsel ya da tanımsal nitelik gösteren kavramlardır. Örneğin ; mutluluk, sevgi, nefret vb.
Somut kavramlar beş duyu organı ile algılanabilen kavramlardır. Örneğin: Kuş,masa vb.
Nesnel ve İlişkisel Kavramlar
Nesnel Kavramlar: İnsanların kendi çevrelerinde bulunan fiziksel varlık ya da
nesneleri sınıflamada kullanılan kavramlardır (Araba, Pizza vb.).
İlişkisel Kavramlar : Nesnel kavramlar arasındaki ilişkileri
betimlemek üzere kullanılan ve çoğunlukla sözel bilgilerden oluşan önermelere
verilen isimdir (Kuvvet: itme, çekme, ivme, sürtünme).
Üst, Alt Bağlantılı Kavramlar
Kavramlar kendi içlerinde aşamalı bir yapıya sahiptir ve
aslında bir kavram birçok şeyin ortak adı olabilmekle beraber kendisi de başka kavram/kavramların
parçası olabilir.
Kavram yapılanması içinde en tepede olan ve en geniş
kapsamlılığı gösteren kavrama üst kavram adı verilir.
Üst kavramların küçük bir bölümünü ya da özel parçasını
oluşturan bir alt düzey kavramlara da alt kavram adı verilir.
Kendiliğinden ve Kendiliğinden Olmayan Kavramlar
Kavramları oluşumuna göre iki kategoriye ayıran Piaget
(1964) çocukların düşüme özelliklerini doğrudan yansıtan kavramlara
kendiliğinde oluşan kavramlar adını vermiştir. Küçük çocukların kediye “miyav”,
köpeğe “hav hav ” ismini takmalarını bu kavramlara verdikleri etiketler olarak
göstermektedir.
Çocukların,
genellikle yetişkinlerin istediği doğrultuda sergilediği düşünme biçimini
gösteren kavramlara da kendiliğinden olmayan kavramlar adı verilmektedir.
Günlük ve Bilimsel Kavramlar
Kavramların
oluşumunu doğal ve eğitsel bağlamda ele alan Vygostky (1994) kavramları günlük
ve bilimsel olarak sınıflamaktadır. Buna göre günlük kavramlar, günlük bağlamda
gelişen, çocukların okul dışında yetişkinler ile etkileşimi sonucu oluşan
kavramlardır. Bu kavramlar çocuğun kendi kafasında biçimlenir, başkaları
tarafından amaçlı biçimde öğretilmez.
Buna
karşın bilimsel kavramlar ise belirli bir bilim dalıyla ilişkili olarak okulda
öğretilir. Bu kavramlar; uygun biçimde
tanımlanır, sistematik yönden aşamalı bir yapı içindedir, mantıksal düzenleme
içinde sunulur ve sözel olarak kapsamlı biçimde tanımlanabilir.
----------------------------------------------------------------------------
Kaynakça :
- Mehmet Özyürek, Kavram Öğrenme ve Öğretme
- Arif Altun ve Meryem Yılmaz soylu , Öğretim Stratejileri ve Kavram Öğretimi
Resimler :
0 yorum:
Yorum Gönder