Bu bellek türüne birincil bellek adı da verilmektedir. Kısa
süreli bellek, duyusal uyarıcılarla harekete geçirilir. Kısa süreli belleğin
etkinliği uyarıcı kesildikten sonra da kısa bir süre devam eder. Yani duyusal uyarıcılar sinirsel
etkinliği başlattıktan sonra, uyarıcı kesilse de uyarıcının etkisi bir müddet devam etmektedir.
Hebb (1949) buna yankılanan sinirsel etkinlik (reverberating neural activity) adını
vermektedir. Yankılanan sinirsel etkinlik sürdüğü sürece kısa süreli bellekteki yaşantı
hatırlanmaktadır.Ancak, bu etkinliğin ne kadar sürdüğü kesin olarak
bilinmemektedir. Kısa süreli bellekle ilgili yapılan deneylerde, 18. saniyeden sonraki
hatırlananların çok düşük düzeyde olduğu gözlenmiştir. Bu durumda, kısa süreli bellekteki
bilgi zamana bağlı olarak azalmakta ve yok olmaktadır. Ayrıca, kısa süreli belleğe
gelen yeni bilgi, eskinin yerini almakta, sadece yeni giren bilgi hatırlanmaktadır.
Kısa süreli bellekte bilginin kalma süresi yaklaşık 20-30
saniyedir (Woolfolk, 1993; McCrow ve Roop, 1992; Slavin, 1988). Bilginin kısa
süreli bellekte daha uzun süre kalması, bilgi üzerinde düşünmek ve onu
yinelemekle sağlanır. Kısa süreli bellekte zihinsel tekrarın (rehearsal)
öğrenmede önemi büyüktür. Kısa süreli bellekte kalan bilgi tekrar yoluyla büyük
bir olasılıkla uzun süreli belleğe geçer. Kısa süreli belleğin kapasitesinin
sınırlılığı nedeniyle geçiş yaptırılamayan bilgi yeni gelen bilgilerin
zorlamasıyla kaybolur. Özetle, daha fazla bilginin kısa süreli bellekte daha
uzun süre kalması için; (1) gruplama, küçük parçaları ilişkilendirerek geniş
parçalar haline getirme, (2) zihinsel tekrar gerekir.
Kısa süreli belleğe bilgi, duyusal kayıt ve uzun süreli
bellekten gelir. Genellikle her ikisi aynı anda olur. Örneğin; birey bir kuş
ile karşılaştığında, kuşun imgesi kısa süreli belleğe geçer, aynı anda uzun
süreli bellekten kuşlara ilişkin bilgi araştırılır ve kuşun hangi tür olduğu
belirlenir. Kısaca,tanımlama aynı anda gelir, çünkü, kuşa ilişkin tüm bilgiler
uzun süreli bellekte depolanmıştır (Slavin, 1988; 150).
Kısa süreli belleğin iki yaşamsal işlevi vardır. Birincisi,
bilgiyi kısa süre için de olsa depolamaktır. İkinci önemli işlevi de, zihinsel
işlemlerin yapılmasıdır. Bu nedenle çalışan bellek olarak da adlandırılır
(Eggen ve Kauchak, 1992 ). Kısa süreli belleğe gelen bilgi; (a) bireye gerekli
değilse unutulur, (b) bilgiyi korumak için tekrar edilir, (c) tekrar edilerek,
kodlanarak ya da uzun süreli bellekteki bilgilerle ilişkilendirilerek bilgi
işlenir.
Uyarıcı saldırısı altında kalan birey birçok işlerde otomatik hale gelerek problemlerini kolaylıkla çözebilir. Otomatiklikle bireyler hızlı, güç harcamadan, özerk, tutarlı, uygun ve özgür olarak bir işi yerine getirirken, çalışan belleğin bir başka durumla çalışmasına izin verirler. Yürürken konuşma ve dinleme gibi. Matematikte temel işlemler, sözcük dağarcığı, yabancı dil bilgisi diğer görevlerin uygun olarak yerine gelmesini sağlarlar. Otomatik işlemler uzun süreli bellekten gelir. Eğer otomatiklik başarılı değilse öğrenciler problem çözme ya da yazma gibi karmaşık işlemleri yerine getirirken yetersiz kalırlar ve daha fazla bilişsel güç harcarlar (Samuel, 1981; Akt; Eggen ve Kauchak, 1992; 313 ).
Uyarıcı saldırısı altında kalan birey birçok işlerde otomatik hale gelerek problemlerini kolaylıkla çözebilir. Otomatiklikle bireyler hızlı, güç harcamadan, özerk, tutarlı, uygun ve özgür olarak bir işi yerine getirirken, çalışan belleğin bir başka durumla çalışmasına izin verirler. Yürürken konuşma ve dinleme gibi. Matematikte temel işlemler, sözcük dağarcığı, yabancı dil bilgisi diğer görevlerin uygun olarak yerine gelmesini sağlarlar. Otomatik işlemler uzun süreli bellekten gelir. Eğer otomatiklik başarılı değilse öğrenciler problem çözme ya da yazma gibi karmaşık işlemleri yerine getirirken yetersiz kalırlar ve daha fazla bilişsel güç harcarlar (Samuel, 1981; Akt; Eggen ve Kauchak, 1992; 313 ).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Kaynakçalar :
- http://www.hafizateknikleriankara.com/hafiza/kisa-sureli-hafiza/
- http://psikolojist.blogcu.com/bellek-turleri-kisa-sureli-bellek/2509875
- http://egitimbilimlerinotlari.com/tag/kisa-sureli-bellek/
0 yorum:
Yorum Gönder